Η ΚΙΝΑ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΤΕΙΧΗ

Περιγραφή

Σειρά: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Νούμερο: 228

Όταν την άνοιξη του 1955 έφτασα στην άκρη της Μεσογείου, κάτω από την άγρυπνη βρεταννική ματιά του Γιβραλτάρ, και ήταν να περάσω στον ωκεανό, έπεσα σε μια κατάσταση αναμονής που δεν την είχα γνωρίσει ως τότε και που ακόμα την θυμάμαι και παθαίνω μιαν ακατανίκητη ψευδαίσθηση: ζω τις ώρες των μεγάλων μύθων. Βέβαια, η απύθμενη θάλασσα που μας περίμενε, είχε γίνει μαγνήτης δυνατός ακόμα και για όσους έμειναν ασυγκίνητοι σε όλο το ταξίδι και σπάνια επρόσεχαν τις ομορφιές της Μεσογείου. Εγώ όμως δεν επήγαινα μόνο στον Ατλαντικό. Πλησίαζα και στο μεγάλο θαλασσινό έπος, κι από μακριά, πριν καλά-καλά αφήσουμε τη Μεσόγειο, άκουγα τις αρχαίες και τις νεότερες φωνές, που ιστορούσαν κατορθώματα του ανθρώπου απίστευτα, που μου μιλούσαν για πλεούμενα άξια να τα βγάλουν πέρα με τους θυμούς όλων των θαλασσινών θεών, αλλά και μού θύμιζαν τους αιώνες και τους κόσμους, πού πέρασαν πια κάτω από το κύμα μα δε χάθηκαν, δε νεκρώθηκαν και πάντα μας στέλνουν μηνύματα, πάντα στοχάζονται, τραγουδούν ή θρηνούν. Έτσι επήγα κ’ έτσι έζησα τον Ατλαντικό. Και τώρα που ξεκινάω για έναν άλλον ωκεανό, για την ανθρωποθάλασσα της κινέζικης γης, την ίδια πάλι αίσθηση έχω. Μα πιο δυνατός ακόμα είναι ένας άλλος μαγνήτης: η χώρα των πανάρχαιων μύθων. Ο Παν Κου, μας λέει ένας από τους μύθους αυτούς, ήταν ο πρώτος άνθρωπος κι ο πρώτος κύριος της γης. Κι ακόμα ήταν ένας Προμηθέας, που έδωσε το πυρ στη μακρινή Ασία. Αλλά και η ιστορία, που αφήνει πολύ πίσω τους μύθους και τα θαυμάσια σύμβολά τους, δε φέρνει πολύ κοντά μας τα παλιά, τα πολύ παλιά και αναμφισβήτητα γεγονότα της Κίνας. Δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, σημειώνεται η παρουσία των πρώτων ανθρώπων στο χώρο που λέγεται Κίνα, που είναι απέραντος μα που ποτέ, μέσα στις τόσες επιδρομές και αναταραχές και τις διεκδικήσεις τόσων λαών, δεν είχε σταθερό μέγεθος. Κι αν σήμερα η Λαϊκή Κίνα βρίσκεται στην οξύτερη ιδεολογική αδιαλλαξία και ξαφνιάζει και σε πόλους προκαλεί δέος, δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε τις τόσες άλλες ανακατατάξεις που στον καιρό τους δεν ήταν καρπός μικρότερης ανάγκης και τόλμης. Μεγάλη και ριζική η σημερινή κοινωνική μεταβολή στην Κίνα. Μα δεν ξέρω αν είναι η μεγαλύτερη. Στον τρίτο π.Χ. αιώνα, ένας από τους πιο δυνατούς και πιο αποφασιστικούς Κινέζους αυτοκράτορες, ο Τσιν Σιχ Χουάγκ Τι, αυτός που άρχισε να υψώνει το Μέγα Τείχος, θέλησε ακόμα και την ιστορία και τη μνήμη να παραμερίσει και, για να εξαφανίσει καθετί που θα γύριζε τη σκέψη στα περασμένα, τα έκαψε όλα, χωρίς καμιάν εξαίρεση, όλα τα βιβλία!
Αλήθεια και παραμύθι έφταναν πάντα στην Ευρώπη σε μια σύνθεση, που έκλεινε πολλά μυστικά, πολλή πείρα και πολλή μαγεία.